những hoàng hôn ở Huế
thơm mùi nhang khói xưa
Buổi chiều đứng thật lâu ở đâu đó trong sân vườn cho đến khi chạng vạng, để cảm nhận cái mùi hoa cỏ cuối ngày như thơm ngát hơn và nổi buồn cũng mơ hồ và huyễn hoặc lạ. Trong cái ánh sáng nhòa nhòa pha lẫn bóng đêm, cái giây phút giao thoa giữa ngày và đêm
như khói sương, mờ mờ ảo ảo. Giờ này mọi người đều đã về nhà, gia đình sum họp. Nhà nhà đã lên đèn, thấp thoáng bóng người cùng tiếng nói, tiếng cười. Đứng ở một góc vườn nhìn vào nhà thấy ấm áp cõi lòng. Giờ chừ thì chưa cơm nước chi mô, mẹ chưa ra thắp nhang ngoài trời thì phải chờ. Chiều mô cũng rứa thắp nhang bàn thờ Phật, bàn thờ ông bà tổ tiên xong, mẹ ra ngoài sân với nén nhang vái thiên vái địa cầu mong đất trời gia hộ cho gia đình được bình yên. Cái hình bóng của mẹ già thắp nén nhang trong bóng chiều hôm thấy mà thương chi lạ. Không riêng chi bà mẹ mình mà từ đâu đó trong nhà hay ngoài sân vườn khác có những bà mẹ hay người cha thắp những nén nhang trong buổi chiều hôm mới hiểu tại răng ở Huế những ngỏ xóm hoàng hôn thơm mùi nhang khói trầm hương.
Một nén nhang thắp trong chiều chạng vạng cũng giống như chén trà dâng cúng trong buổi sớm mai.
Người Huế sống với tâm linh với kỷ niệm, không ở mô mà đình, chùa, am, miếu, đền, nhiều như ở Huế. Một ngôi chùa thâm tình và gần gũi như một mái âm gia đình, người Huế không gọi vị sư trụ trì bằng đại đức hay thượng tọa mà gọi bằng chữ ôn thân tình đi kèm với tên ngôi chùa, Ôn Trúc lâm, Ôn Từ Hiếu, Ôn Trà am .... nghe ấm cúng như ôn nội ngoại của mình rứa đó.
Có thể gọi Huế là thành phố của nhang khói trầm hương. Có ngọn khói hương nhẹ nhàng thanh thản, có ngọn khói hương ngậm ngùi tưởng tiếc, có ngọn khói hương ba ngàn cõi nọ với ngàn sau vẫn còn .
Không riêng chi người ở thôn làng, phố thị thắp nén nhang trong buổi chiều lên đêm xuống hay trong những khi đời thấy bất an, muốn nói vài lời khấn nguyện hoặc để tưởng niệm những người đã khuất thì nén nhang thẻ trầm là một sự cần có.
Thời chiến có người lính đi hành quân ngoài ba lô súng đạn có người còn mang theo vài thẻ nhang đi cùng. Chốn trận mạc ngày nào mà không có kẻ chết, không là người của phe mình thì của phe kia, thắp nén nhang cho ấm linh hồn người nằm xuống. Nhiều khi đụng lớn người chết quá nhiều, nhang không còn đủ cắm lên đầu mộ thôi đành một nén thắp chung, mong hương khói đừng quên nắm mộ nào.
vạt đồi yên nghỉ bao đồng đội
nhang còn một thẻ-biết làm sao
thắp lên đành cắm nơi đầu gió
hương khói đừng quên nấm mộ nào
(Thăm mộ chiều cuối năm- Nguyễn Thái Sơn )
